Grzmiąca - nasza miejscowość

Historia 

W X-XII w. obszar nad Parsętą należał do stosunkowo gęsto zaludnionych, a dowodem tego są liczne pozostałości wczesnośredniowiecznego osadnictwa. W X w. region włączony został przez księcia Mieszka I do państwa polskiego, a następnie pozostawał pod władzą Bolesława Chrobrego, który jednak utracił panowanie na Pomorzu. Ponownie Pomorze Zachodnie przyłączył do Polski Bolesław Krzywousty, który przeprowadził też jego chrystianizację. Na rozwój regionu wpływały wówczas szlaki handlowe biegnące z Wielkopolski do Kołobrzegu przez Barwice i Białogard, tzw. "szlak solny".

W okresie rozbicia dzielnicowego książęta zachodniopomorscy uniezależnili się od władców polskich. W połowie XIII w. rozpoczęły się ataki Marchii Brandenburskiej na obszary przygraniczne w Wielkopolsce i na Pomorzu, a następnie ich silna kolonizacja. Region nad Parsętą wchodził wówczas w skład księstwa wołogojskiego. Na przełomie XIII i XIV w. na tych obszarach miała miejsce, dokonywana przez Krzyżaków, lokacja wsi głównie na prawie niemieckim, tzw. chełmińskim. W sprawozdaniu prokuratora krzyżackiego z 1377 r. wymienionych jest 13 wsi czynszowych, wśród których jest Grzmiąca.

Od 2 połowy XIII w. wraz z kolonizacją postępowała germanizacja regionu, a ludność niemiecka zyskiwała przewagę w gospodarce, życiu społecznym i politycznym. W XVI w. nastąpił rozwój gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej, czemu sprzyjał wzrost cen na artykuły rolne oraz rosnące zapotrzebowanie na zboże. W czasie wojny trzydziestoletniej obszary nad Parsętą pustoszyły przechodzące wojska i epidemie. W 1529 r. na podstawie układów zawartych w Grzmiącej, Brandenburgia uznała niezależność Pomorza. W 1637 r., po bezpotomnej śmierci Bogusława XIV, ta część Pomorza została przyłączona do Brandenburgii. Przemarsze wojsk podczas potopu szwedzkiego (1656-63), epidemie i pożary spowodowały dalsze spustoszenie ziem pomorskich. W 1701 r. brandenburska część Pomorza Zachodniego weszła w skład Królestwa Pruskiego, a Pomorze Zachodnie stało się domeną wielkiej własności junkierskiej.

Dopiero pod koniec XVIII w. nastąpił rozwój gospodarczy ziem pomorskich. Fryderyk II podjął akcje kolonizacyjną na obszarach słabo zaludnionych (tzw. kolonizacja fryderycjańska). Na początku XIX w. zaczął rozwijać się przemysł.

W połowie XIX w. nastąpiło jednak znaczne wyludnienie ziem pomorskich, których mieszkańcy mimo ulg podatkowych i subwencji na zagospodarowanie, przenosili się do Rzeszy. Ucieczka ludności niemieckiej z peryferyjnych obszarów na wschodzie do uprzemysłowionych regionów Niemiec została określona mianem "Ostflucht". Wyludnienie się wsi zachodniopomorskich wywołało wzrost zapotrzebowania na robotników sezonowych z sąsiednich ziem polskich. Ożywienie gospodarcze regionu nastąpiło pod koniec XIX w. W 1863 r. rozpoczęto prace melioracyjne w górnym biegu Parsęty: powstała sieć rowów melioracyjnych, regulowano koryta cieków. Po 1890 r. rozpoczęto budowę zapór, jazów i młynów wodnych (np. młyn w Storkowie zbudowany w 1909 r.). Powstało wówczas wiele dróg bitych i sieć połączeń kolejowych. Ważnym impulsem rozwoju gospodarczego było wybudowanie w 1878 r. linii kolejowej ze Szczecinka przez Grzmiącą do Białogardu.

W okresie międzywojennym Pomorze było prowincją graniczną Niemiec, a obszar ten należał do regencji koszalińskiej niemieckiej prowincji Pomorze. Grzmiącą nazywano wówczas Grimnitz. Wyzwolenie Pomorza w 1945 r. nastąpiło w ramach operacji pomorskiej. W marcu 1945 r. region ten wszedł w skład II okręgu administracyjnego Ziem Odzyskanych, a w maju 1946 r. w skład województwa szczecińskiego. Od czerwca 1950 r. obszar gminy należał do utworzonego województwa koszalińskiego (w powiecie szczecineckim do 1975 r.). Od 1 stycznia 1999 r. gmina Grzmiąca wchodzi w skład nowego województwa zachodniopomorskiego i ponownie znajduje się na obszarze powiatu szczecineckiego.

Obecnie w Grzmiącej mieszka około 1400 mieszkańców.

Kultura

Przyroda i dobra kultury kształtowane od wielu pokoleń przez człowieka składają się na krajobraz historyczny. W krajobrazie tym znajdują zapis procesy historyczne, dlatego jest on świadectwem dorobku społeczności, która zamieszkiwała dany obszar. Historyczne zabudowania, parki, ogrody i cmentarze stanowią wraz z częścią zasobów naturalnych dobra, które nie są odnawialne, dlatego niezmiernie ważne jest świadome kształtowanie otoczenia i jego właściwe wykorzystanie.

Na terenie gminy Grzmiąca występują godne uwagi obiekty kształtujące jej krajobraz kulturowy, wśród których znajdują się zespoły parkowo-pałacowe, dworki, kościoły, stanowiska archeologiczne, cmentarze i pojedyncze budownictwo ludowe. Niestety stan zachowania wielu tych obiektów jest bardzo zły.

Zespół parkowo-folwarczny we wsi Grzmiąca, obejmuje ciekawą barokową lodownię dworską z 1711 roku, obecnie znacznie zniszczoną i pozbawioną zabezpieczenia, zabudowania folwarczne, przebudowany dwór zajmowany dziś przez Urząd Gminy oraz pozostałości dawnego parku z fosą.

W miejscowości Grzmiąca z interesujących obiektów użyteczności publicznej zlokalizowany jest dworzec kolejowy o konstrukcji szachulcowej z przełomu XIX i XX w. oraz wieża ciśnień z końca XIX w.

Kościół gotycki w miejscowości Grzmiąca, obecnie kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski, z 1600 r. przebudowany w XVIII i XIX w. (wpisany do rejestru zabytków pod poz. 331 z dnia 9.05.1961 r.).




 Więcej o naszej gminie znajdziesz tu: www.grzmiaca.org.pl